Tygrys, Mentalista i William Blake

niedziela, kwietnia 12, 2015 tygrys literatury 3 Comments

Pierwszy wpis tygrysa będzie wyjątkowy. Będzie o tygrysie, ale nie o tygrysie blogowym a o tygrysie Williama Blake'a, a dokładniej o jego wierszu "Tygrys, tygrys".

Tygrys musi się ze wstydem przyznać, że nie przepada za poezją. Być może jest za mało wrażliwy lub zbyt głupi, ale tygrys nigdy nie potrafił jakoś poruszyć się do głębi po przeczytaniu wiersza. Prawdopodobnie ma to związek z traumą z lat szkolnych, gdy tygrys zmuszany był do interpretacji wierszy, których bardzo często nie rozumiał, albo rozumiał zupełnie inaczej niż by tego chcieli nauczyciele. Tygrys do teraz ma problem z rozumieniem poezji, ale są takie chwile, kiedy nawet jego serce zabije szybciej. I tak się stało, gdy tygrys po raz pierwszy wyguglał sobie twórczość Williama Blake'a.

The Mentalist

Wszystko zaczęło się od genialnego, cudownego i wspaniałego serialu Mentalista. Tygrys tak bardzo wciągnął się w historię Patricka Jane'a, który próbuje zemścić się na seryjnym mordercy o oryginalnym pseudonimie Red John, że obejrzał całe 6 sezonów w tydzień! Red John, oprócz wielu innych ludzi zabił również żonę i córeczkę Patricka. Więc Patrick (tytułowy Mentalista), współpracując z CBI i agentką Lisbon, próbuje odszukać i zemścić się na mordercy.

Co Mentalista ma wspólnego z twórczością Williama Blake'a?

I tu najciekawsze! Okazuje się bowiem, że Red John ma wtyki w CBI, FBI i wszystkich innych biurach śledczych. Nie są to nawet wtyki, lecz dobrze zorganizowana i tajna grupa. Tajna tak bardzo, że żeby rozpoznać się nawzajem, członkowie ustalili pewien kod. Ten kod to słowa: tiger, tiger. I jak się później okazuje, nasz morderca był wielkim miłośnikiem twórczości Blake'a, więc na tajny kod wybrał tytułowe słowa jednego z jego wierszy.

William Blake - Tygrys

Tygrys nie znał wcześniej twórczości Blake'a (wstyd!), ani jego wiersza o tygrysie (wstyd x2!). Ale tygrys nie byłby sobą, gdyby nie zasiadł przed swoim wybawcą, wujkiem google i nie zaczął czytać. I tu tygrys prawie oniemiał z zachwytu, ponieważ ten wiersz jest tak piękny, i tak go zachwycił, że postanowił przyjrzeć się bliżej twórczości Blake'a. Nazwa bloga powstała między innymi na fali fascynacji Mentalistą i Blakiem. Najpierw jednak, przeczytajcie sobie wiersz. Tygrys radzi czytać go w oryginale, bo tylko wtedy jesteśmy wstanie docenić jego rytm. Tygrys zamieszcza również polski przekład. Jest ich naprawdę sporo. Dwoma najbardziej popularnymi są tłumaczenia Jerzego Pietrkiewicza i Stanisława Barańczaka. Tygrysowi podobają się oba, ale bliższe oryginału wydaje się być tłumaczenie Pietrkiewicza.

The Tyger

Tyger Tyger, burning bright,

In the forests of the night;

What immortal hand or eye,

Could frame thy fearful symmetry?


In what distant deeps or skies.

Burnt the fire of thine eyes?

On what wings dare he aspire?

What the hand, dare seize the fire?


And what shoulder, & what art,

Could twist the sinews of thy heart?

And when thy heart began to beat,

What dread hand? & what dread feet?


What the hammer? what the chain,

In what furnace was thy brain?

What the anvil? what dread grasp,

Dare its deadly terrors clasp!


When the stars threw down their spears

And water'd heaven with their tears:

Did he smile his work to see?

Did he who made the Lamb make thee?


Tyger Tyger burning bright,

In the forests of the night:

What immortal hand or eye,

Dare frame thy fearful symmetry?

Tygrys

Tygrys, tygrys w puszczach nocy
Świeci blaskiem pełnym mocy.
Czyj wzrok, czyja dłoń przelała
Grozę tę w symetrię ciała?

W jakiej głębi i przeźroczu
Płonął ogień twoich oczu?
Czy moc Jego w skrzydłach grała,
Że dłoń płomień porwać śmiała?

Co za ramię kunsztem siły
Sercu twemu sprzęgło żyły?
I gdy serce bić poczęło,
Czyich stóp i rąk to dzieło?

Co za łańcuch, co za młoty,
Jaki piec lał mózgu sploty?
Na kowadle - czyj chwyt twardy
Śmiał ujarzmić twój gniew hardy?

Gdy gwiazd włócznie spadły z góry
I łzy trysły z każdej chmury,
Powiedz, czy ten sam Stworzyciel
W ciebie tchnął i w Jagnię życie?

Tygrys, tygrys w puszczach nocy
Świeci blaskiem pełnym mocy.
Czyj wzrok, czyja dłoń przelała
Grozę tę w symetrię ciała?


Jak sami widzicie wiersz jest świetny. Tygrys się nim zachwyca i zdziwiłby się, gdyby komuś się nie spodobał. Jest to również prawdziwa gratka dla tłumaczy, bo mimo, iż The tyger doczekał się wielu znakomitych przekładów, to jednak zawsze można spróbować oddać tekst winny sposób. Bardzo fajny artykuł i dyskusję na temat tłumaczenia wiersza możecie znaleźć o tutaj.

Kim w ogóle był ten Blake?

Tygrys chciałby przybliżyć wam również postać Williama Blake'a, ale nie będzie was tu zanudzał jego biografią. Jeżeli chcecie dowiedzieć się o nim więcej to na tej stronce kilk, jest bardzo fajny artykuł o nim.

Tygrys chciałby wam uświadomić jednak, że William Blake był nie tylko poetą, ale również malarzem, ilustratorem i rysownikiem. Wymyślił nawet własną technikę graficzną "druku iluminowanego", łączącą w sobie słowo i obraz, oraz pismo i iluminację.

Blake tworzył obrazy i rysunki do dzieł swoich i dzieł innych autorów, najbardziej znane to cykl ilustracji do Księgi Hioba i Boskiej Komedii Dantego.

Tygrys uległ zachwytowi nad twórczością Williama Blake i dopisuje go do swojej listy książkowych zakupów. Przeglądając Amazon w poszukiwaniu wyboru poezji, tygrys ujrzał, że w sprzedaży są również plakaty reprodukcji Blake'a i nimi również się tygrys zachwycił. W niedalekiej przyszłości tygrys zamierza zakupić kilka z nich i powiesić na ścianie. Te najbardziej wpadły tygrysowi w oko:










-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tygrys wraca teraz do czytania Dziewczęta i kobiety Alice Munro, ale idzie mu to naprawdę z oporem. Tygrys jest gdzieś w połowie i raczej nie sądzi, żeby książka go zachwyciła. Recenzja jak skończy. (Recenzja - Dziewczęta i kobiety - Alice Munro)




Buziaki.